Is het moeilijk om Indonesisch te leren?

Is het Indonesisch een moeilijke taal om te leren? Zoals bij elke taal zijn er moeilijkere en makkelijkere aspecten. In dit artikel een overzicht van deze punten.

Het Foreign Service Institute (FSI) heeft een lijst opgesteld van moeilijkheidsgraden van talen om te leren. Deze lijst is voor sprekers met Engels als moedertaal, maar ik denk dat het voor Nederlanders vrij vergelijkbaar is. Volgens de lijst is de moeilijkheidsgraad van Indonesisch gemiddeld. Talen als Spaans, Zweeds en Italiaans zijn makkelijker, terwijl Pools, Turks en Vietnamees moeilijker zijn. Chinees, Japans, Koreaans en Arabisch zijn volgens het FSI de moeilijkste talen om te leren. Hieronder zal ik een overzicht geven met redenen waarom Indonesisch relatief makkelijk is, en de dingen die het Indonesisch juist lastig maken om te leren.

Redenen waarom Indonesisch makkelijk te leren is

1. Het Indonesisch heeft het alfabet overgenomen van de Nederlanders. Daardoor wordt het Latijnse alfabet gebruikt. Sinds de onafhankelijkheid zijn wel wat klanken veranderd (de ‘oe’-klank wordt nu uitgedrukt met de letter ‘u’), maar de taal is makkelijk te lezen.
2. Alle klanken die gebruikt worden zijn voor Nederlanders makkelijk uit te spreken. Het kan echter wel soms lastig zijn om te weten waar de klemtoon van een woord ligt, vooral doordat er veel gebruik wordt gemaakt van de ‘stomme e’ (voorbeeld: het woord negeri – betekenis: land – wordt uitgesproken als ‘ngrí’).
3. Er worden in het Indonesisch zo’n 10.000 Nederlandse leenwoorden gebruikt. Daarnaast wordt voor moderne dingen (net als in het Nederlands) vaak het Engelse woord gebruikt. Verder komen er leenwoorden uit het Portugees, Chinees en Arabisch, maar dat is misschien voor minder mensen nuttig.
4. Er zijn geen vervoegingen van werkwoorden. De tijd en persoon van het werkwoord worden simpelweg duidelijk uit de context. Het werkwoord kerja kan daardoor dus werk, werkt, werken, werkte, werkten, zal werken of zullen werken betekenen. Als het nodig is om bij een werkwoord meer details te weten worden er simpelweg woorden toegevoegd, zoals kemarin (gisteren) of akan (zullen): “Saya akan kerja” = “Ik zal gaan werken”.
5. Er zijn geen verbuigingen van naamwoorden. Naamvallen zoals in het Duits (en bij Nederlandse persoonlijk voornaamwoorden) komen dus niet voor. Lidwoorden zijn er helemaal niet. Het scheelt dat je dus niet, zoals in het Nederlands, het verschil tussen ‘de’, ‘het’ en ‘een’ hoeft te weten. Het kan wel even wennen zijn, omdat we er immers aan gewend zijn om altijd lidwoorden te gebruiken.

Redenen waarom Indonesisch moeilijk te leren is

1. Het Indonesisch behoort tot een hele andere taalfamilie (Austronesisch) dan het Nederlands (Indo-Europees). De leenwoorden uit het Nederlands en Engels betreffen vooral technische termen, terwijl de meest gangbare woorden over het algemeen heel anders zijn dan in het Nederlands. De telwoorden van 1 tot 10 bijvoorbeeld, zijn onvergelijkbaar met het Nederlands: satu – dua – tiga – empat – lima – enam – tujuh – delapan – sembilan – sepuluh.
2. Er zijn veel invloeden van regionale talen en straattaal. Omdat een groot deel van de Indonesiërs het Indonesisch als tweede taal heeft, zijn er vaak invloeden van de eerste taal merkbaar. In Jakarta zijn dat vooral invloeden vanuit de lokale Betawi-taal, en ook vanuit het Javaans. Daarnaast heeft zich vooral in de steden een straattaal ontwikkeld waarbij woorden vaak heel anders zijn dan in ‘standaard-Indonesisch’. Bijvoorbeeld, het woord ‘groot’ is in standaard-Indonesisch ‘besar‘, maar in het spraakgebruik wordt meestal ‘gede‘ gezegd.
3. Er worden voor- en achtervoegsels gebruikt bij werkwoorden, waardoor het woord onherkenbaar verandert. Het werkwoord ‘pikir‘ (denken) kan een voor- en achtervoegsel krijgen en veranderen tot ‘memikirkan‘ (aan het denken zijn).
4. Het woordgebruik is soms anders dan in het Nederlands. Zo is er bijvoorbeeld geen vertaling voor de woorden ‘broer’ en ‘zus’. In plaats daarvan zijn er de woorden ‘adik‘ (jongere broer/zus) en ‘kakak‘ (oudere broer/zus).

Conclusie

Naar mijn mening is het Indonesisch relatief gemakkelijk te leren, zeker makkelijker dan talen als Japans (met andere tekens) en Vietnamees (met betekenisverschillen voor toonhoogtes). De moeilijkheden die hierboven genoemd zijn zijn simpelweg te overkomen door te studeren, behalve de tweede moeilijkheid. Daarvoor is het noodzakelijk daadwerkelijk in Indonesië te zijn.

Ik denk dat het voor Nederlanders een stuk makkelijker is om Indonesisch te leren dan andersom. Van het Nederlands richting het Indonesisch worden zinnen versimpeld: geen vervoeging meer, geen verbuiging meer, weg met het lidwoord. Als Indonesiërs Nederlands (of Engels) leren is het lastig om het juist aan te leren om vervoegingen, verbuigingen en lidwoorden te gebruiken.

Voor Nederlanders is het ook makkelijker om Indonesisch te leren dan voor mensen die Engels als moedertaal hebben. Naast de Nederlandse leenwoorden is dat vooral vanwege de uitspraak. De klinkers worden in het Indonesisch precies hetzelfde uitgesproken als in het Nederlands, terwijl de uitspraak in het Engels helemaal anders is.